Subwokalizacja lub fonetyzacja jest uważana za główną barierę w zwiększeniu szybkości czytania. Czym jest subwokalizacja. Jeśli czytasz ten tekst i wymawiasz czytane słowa w myślach to jest właśnie subwokalizacja, jeśli wymawiasz czytane słowa na głos wtedy jest to wokalizacja, czyli fonetyzacja zewnętrzna. Zarówno pierwszy rodzaj subwokalizacji, jak i drugi ograniczają twoje możliwości szybkości czytania. Myślę, że pokonanie tego etapu jest kluczowe do zwiększenia szybkości czytania. Bardzo trudno pozbyć się tego nawyku, ponieważ uczymy się go już od najmłodszych lat. Nauczyciele każą nam literować słowa, dzielić na sylaby. Jeśli widzimy słowo „koń” to musimy zazwyczaj je wypowiedzieć, czasem nawet mimowolnie, lecz jeśli zobaczymy zdjęcie konia wcale nie musimy wypowiadać słowa „koń” aby rozumieć jakie zwierzę jest na obrazku. Często jedna scena w filmie rozpisana jest wieloma stronami w książce. Wiele osób uważa, że nie da się pozbyć tego nawyku a tylko go przyciszyć. Istnieje wiele metod na pozbycie się tego nawyku, lecz każdy z nich wymaga wytrwałości i cierpliwości. Wikipedia wymienia trzy najbardziej popularne metody:
- mechaniczne — pozwalają tłumić fonetyzację zewnętrzną, np. na przygryzieniu ołówka zębami w trakcie czytania,
- zakłócanie mowy i słuchu — polega na mówieniu (na głos lub w myśli) w trakcie czytania wiersza (lub dowolnego fragmentu tekstu znanego na pamięć),
- centralne zakłócenia mowy — polegają na wystukiwaniu ołówkiem stałego rytmu podczas czytania.
Ja spróbuje pokazać wam mój pomysł na pozbycie się subwokalizacji. Polega on na wypowiadaniu w myślach losowych liter alfabetu. To już było wiem, ale to, co chce wam dać to narzędzie, dzięki któremu będziecie mogli te litery generować i czytać coraz szybciej. Kiedy chodziłem na kurs szybkiego czytania nauczyciel mówił nam, abyśmy podczas czytania wypowiadali losowo wybrane liczby albo litery z alfabetu, nie jest to prosta rzecz i po pewnym czasie angażujemy się bardziej w wymyślanie losowych liczb albo liter niż na czytaniu. Kolejnym pytaniem jest, czy te liczby/litery na pewno są losowe? Chyba tylko nam się zdaje, że takie są. Najłatwiejszym sposobem na generowanie takich liter są same słowa, na początku czytamy tylko pierwszą literę danego słowa i tylko słów czteroliterowych. Sami zobaczycie, że czytanie słów <= trzy litery nie jest potrzebna. Wychodząc z założenia, że szybciej subwokalizuje się literę „a” niż całe słowo np „anakonda” z dużo większą szybkością przeczytamy zdanie „Anakonda zjadła nieostrożnego podróżnika” wypowiadając tylko litery „A, z, n, p” Zarówno „BrainPop up asystent” jak i program „BrainPop up” mają takie opcje. Użycie „BrainPop up asystent” w codziennym przeglądaniu artykułów jest wygodne i przyjemne. Co przedstawia poniższy film:
Aby zmniejszyć subwokalizację z czasem zwiększamy długość podświetlonego słowa, aż w końcu nie będziemy potrzebowali ich podświetlenia. Zauważyliście pewnie, że tekst wyświetlony jest w kolumnie, jest to zabieg celowy ułatwiający czytanie od tyłu. Kolejną barierą w szybkim czytaniu jest sposób, w jaki czytamy, otóż marnujemy czas na powrót do pierwszej linijki tekstu. Przecież tekst można czytać od tyłu z całkowitym zrozumieniem. Niestety słaby czytelnik będzie miał z tym trochę problemów, czytanie od tyłu ma duży wpływ na pamięć i szybkość czytania. Tekst jest wyświetlany w kolumnie, ponieważ łatwiej jest przeczytać od tyłu trzy czy cztery słowa niż piętnaście. Spróbujcie sami, weźcie sobie artykuł o dużej rozpiętości tekstu z internetu i czytajcie pierwszą linijkę prawidłowo a następną od tyłu najprawdopodobniej, zanim dojdziecie do końca(początku) linijki już zapomnicie co było na początku czytanego od tyłu zdania i nie będziecie wiedzieć, o co chodzi w tekście. Wrzućcie teraz ten tekst do asystenta i ustawcie tak kolumnę, aby mieściły się trzy, cztery słowa a zobaczycie, że i wy umiecie czytać od tyłu. Czytanie przy użyciu asystenta może wyglądać tak jak na obrazku poniżej:
Wraz z rozwojem naszych umiejętności będziemy mogli czytać dwie, trzy linijki na raz z całkowitym zrozumieniem. Wiemy jak zwalczać subwokalizację ale nie ma to nic wspólnego ze zwiększaniem szybkości czytania. W zasadzie można powoli sunąć wzrokiem po tych linijkach, tutaj z pomocą przychodzi „Tachistoskop”. Jest to urządzenie wyświetlające tekst z odpowiednią szybkością. Wykorzystywane w czasie drugiej wojny światowej do nauki rozpoznawania samolotów przez żołnierzy polegało na wyświetlaniu sylwetki samolotu w bardzo krótkim czasie. Wykorzystywane obecnie w nauce szybkiego czytania wyświetla słowo lub słowa z szybkością określaną w SNM (słowach na minutę). Zalecam stosowanie tej techniki z trochę większą szybkością czytania niż ta, którą posiadamy.
Zamienne stosowanie technik szybkiego czytania zawartych w asystencie poprawi zarówno szybkość czytania, jak i uciszy/usunie subwokalizację. Program BrainPop up zawiera również ćwiczenia/gry, które w zamyśle mają za zadanie usunąć subwokalizację, wszystkie te gry znajdują się w dziale „Praca z tekstem”. Najbardziej godne uwagi ćwiczenia związane z tematem to „Ćwiczenie z tachistoskopem” w której możemy wyświetlać tekst w różnej formie:
Podczas wyświetlania losowej litery, cyfry staramy się ją wypowiadać zamiast wyświetlonego słowa, mózg ma za zadanie rejestrować znaczenie słów. Kolejną grą to wskazywanie obrazków do wyświetlonych słów, gra „Dopasowanie słów do obrazków” daje nam możliwość skojarzenia słowa z obrazkiem co ma za zadanie zmusić mózg, do kojarzenia słów zamiast ich czytania.
Pierwsze poziomy gry są stosunkowo łatwe, wraz z graniem na tablicy zostanie wyświetlone więcej słów, jak będziemy już naprawdę dobrzy słowa będą odwrócone lub pomieszane. Jestem ciekawy jakich wy używaliście technik do przezwyciężenia subwokalizacji? Może będziecie mieli ochotę podzielić się swoimi uwagami z resztą czytelników.
